Partnerschappen

Het stille activisme van The Lissome-oprichtster Dörte de Jesus.

In de serie Faces introduceren we inspirerende vrouwen die leven volgens hun eigen visie op onze wereld, schoonheid, impact en nieuwsgierigheid – in hun werk en ook privé. Bijvoorbeeld Dörte de Jesus, creative director en oprichtster van The Lissome, die haar overtuigde instelling over duurzaamheid en aandacht met ons deelt.

Haar jonge jaren bracht Dörte de Jesus in Noord-Duitsland door. Talloze ontdekkingstochten langs uitgestrekte velden en de zee legden de basis voor haar liefde voor de natuur en respect voor onafhankelijkheid. Na jaren in de modewereld te hebben gewerkt, onder andere bij Elle Magazine, begon ze zich te interesseren voor duurzame mode en zich uitvoerig bezig te houden met de economische, ecologische en systemische gevolgen van de branche. Haar focus ligt sindsdien op het vinden van alternatieve manieren om mode, schoonheid en toekomstbestendigheid als geheel met elkaar te verbinden. Op dit moment werkt ze als creative director, designer en hoofdredacteur van The Lissome Magazine, een 'regeneratief' modemagazine dat ze samenstelt in samenwerking met image director Anna Rosa Krau, fashion director Sophia Schwan en een internationaal collectief van mensen uit de creatieve sector. Dörte is ervan overtuigd dat vertraging en zelfredzaamheid essentieel zijn om iets goeds te doen voor andere mensen en voor de aarde.

Plezier hebben in het creëren en genoeg tijd nemen voor rust en reflectie staan bij al haar projecten voorop. Zo maakt ze de ruimte die nodig is om authentiek en intellectueel te werken, zonder daarbij haar aangeboren nieuwsgierigheid tekort te doen. Tijdens een bezoek bij haar thuis in Berlijn sprak Dörte over het verbeteren van je balans, over haar inspiratiebronnen en over het pact dat ze met zichzelf sloot om nooit moe te worden.

Wat heb je met mode?

Het theatrale van mode en de hoeveelheid zelfexpressie die je ermee krijgt, sprak me altijd al aan. Het heeft iets heel speels. Natuurlijk kan het ook juist andersom zijn. Als je je gedwongen voelt om de mode strikt te volgen of de nieuwste trends bij te houden, is dat niet echt leuk. Ik vind mode niet interessant in de zin van een hoop regels die je moet kennen en opvolgen. Het plezier van experimenteren en de speelsheid heb ik er altijd al veel spannender aan gevonden.

Nadat ik een aantal jaar voor tijdschriften had gewerkt, dus in de meer traditionele modewereld, begon ik me te interesseren voor duurzame mode. Ik heb veel onderzoek gedaan en ben tot de conclusie gekomen dat de dialoog en communicatie rond duurzame mode erg gericht was op feiten. Ik miste het mooie, het plezier en het wonderlijke – de kanten die juist zo aantrekkelijk zijn en waardoor mensen enthousiast worden over mode. Er miste iets cruciaals in de communicatie over duurzame mode: de schoonheid. Verhalen vertellen die stof tot nadenken bieden en dat op een mooie, zachte en inclusieve manier – dat is de essentie van ons werk bij The Lissome.

Wat houdt schoonheid in volgens jou?

Er is een aflevering van On Being, een podcast met Krista Tippett, waarin ze John O'Donohue interviewt. Die aflevering heet 'The Inner Landscape of Beauty' ('Het innerlijke landschap van schoonheid'). John’s kijk op dit onderwerp gaf me zo veel inzicht – ik had een echte aha-erlebnis toen ik het hoorde. Hij had het erover dat wij als cultuur schoonheid verwarren met glamour en een gestandaardiseerde, oppervlakkige glans. Maar schoonheid is iets heel anders.

Voor mij is schoonheid dat wat je ziel raakt. Het is iets dat ontzag voor het leven oproept, zoals je dat bijvoorbeeld bij de natuur kan hebben. Momenten van schoonheid zijn momenten waarop ik volkomen onder de indruk ben.

De wereld lijkt zo vol cynisme te zitten, zeker wat betreft de toekomst of hoop in het algemeen. Jij komt verfrissend oprecht en authentiek over. Hoe komt dat?

Toen ik zo'n twintig jaar oud was, had ik een goede vriend uit de VS die op dezelfde middelbare school zat als ik. In een bepaalde zomer schreef hij me: "Ik ga op tournee door Europa met een hardcore-punkband. Als je ook mee wil, wees uitgenodigd." Ik ging twee of drie weken met ze op tour. Ze speelden keiharde, agressieve muziek, maar het waren tegelijkertijd levenslustige jongens met het hart op de juiste plaats. Ik weet nog goed dat een van hen een keer zei: "Ik zweer dat ik nooit moe zal worden." Die uitspraak raakte me zo, dat ik ook een pact met mezelf sloot dat ik nooit ofte nimmer moe zou worden. Nog steeds denk ik vaak terug aan die tijd. Het is jaren geleden dat ik die punkrock-jongens voor het laatst heb gezien, maar ze hebben een blijvende indruk op me achtergelaten.

Ik geloof dat ieder mens een soort anker nodig heeft om oprecht en optimistisch te kunnen blijven. Tijdens de pandemie ben ik erachter gekomen hoe belangrijk het is om rust en pauze te nemen en om ruimte vrij te maken voor jezelf. Ik wil niet gejaagd leven. Integendeel: ik heb steeds meer tijd nodig om te vertragen, er gewoon te zijn, te ademen en me te concentreren op het moment. Vertraging is een soort verdieping van je bewustzijn, luisteren naar je zintuigen en vertrouwd raken met een levendige wereld. Ook met waarden als oprechtheid of authenticiteit blijf je zo beter in verbinding staan.

Hoe kan iemand volgens jou vertragen, als dat tot nu toe nog niet is gelukt?

Mij lukt dat nu pas stukje bij beetje, sinds ik voor mezelf ben gaan werken. Toen ik nog werkte voor designbureaus en vrouwentijdschriften was dat moeilijk. Die werkomgeving kan heel ongezond zijn. Bovendien duurde het even tot ik me niet meer schuldig voelde als ik tijd voor mezelf nam. Die druk krijgen we door onze cultuur of samenleving opgelegd. Er is een Instagram-account 'The Nap Ministry', waarop het gaat over het feit dat we in een gejaagde cultuur leven, wat een systeem oplevert waarin winst puur en alleen om de winst wordt gemaakt. Door daar afstand van te nemen en bewust een pas op de plaats te maken, wordt een nieuw systeem of een nieuwe levenswijze mogelijk. Sinds ik die ken, ben ik gaan denken: "Tijd voor revolutie! Ik ga uitrusten."

Daar wil ik nog aan toevoegen dat Ania Zoltkowski, een van onze redacteurs, voor de laatste editie van The Lissome een artikel geschreven heeft met de titel A Sensual Awakening  ('Zintuiglijke bewustwording'). Het gaat over geniet-activisme en rust en heeft veel voor me betekend. Ik geloof dat het leven draait om plezier beleven en plezier delen. Geluk kan enorm aanstekelijk zijn. Hoe kunnen we iets creëren dat voor onszelf en voor anderen constructief en zinvol is, als we ons laten tegenhouden door stress en angst?

Wat was de aanleiding om voor jezelf te gaan zorgen en je tijd te bewaken?

Het begon als een theoretisch inzicht waardoor ik mijn gewoontes ging aanpassen. Ik las Robin Wall Kimmerer's 'Braiding Sweetgrass'. Een heel belangrijk boek voor mij, omdat het me duidelijk maakte dat we niet los van elkaar staan en dat onze acties nauw met elkaar verbonden zijn. Toen ik las over die visie op verbindingen, begon ik de (natuurlijke) wereld in een ander licht te zien. Ik ben het belangrijker gaan vinden om in de natuur te zijn en te proberen om bewuster door het leven te gaan. Ik mediteer en doe ook aan 'tapping'. Kortgeleden heb ik mijn eerste reikibehandeling gehad, waar ik erg van heb genoten. En bloemenextracten! Er zijn heel veel hulpmiddelen waarmee je je bewustzijn kan vergroten.

Je moet werken aan je binnenkant om de wereld op een gebalanceerde manier te kunnen besturen. Je van dingen bewust worden door de confrontatie aan te gaan met je donkere kanten, door kritisch te kijken naar je gewoontes en door te leren communiceren zonder geweld. Interesse in dit soort reflectie is erg belangrijk, want het heeft ook effect op de wereld om je heen. Door jezelf liefde, acceptatie en aandacht te geven, stel je jezelf in staat om een nieuwe relatie met jezelf aan te gaan en een diepere band met de natuur en de mensen om je heen op te bouwen.

Je lijkt sterk geïnteresseerd in onderzoek en levenslang doorleren. Waar komt die nieuwsgierigheid vandaan?

Er is zo ontzettend veel wijsheid om ons heen. Als je eenmaal leergierigheid hebt ervaren, is dat opwindend. Het geeft je kracht en je wordt echt verslaafd aan kennis. Tijdens mijn jeugd lazen mijn ouders me elke dag voor. Dat is waarschijnlijk een van de grootste cadeaus die ze me ooit hebben gegeven. Het liet me zien dat leren leuk was en er is daardoor een onstilbare honger naar kennis in mij aangewakkerd. Wat ik zo geweldig vind aan het werken voor ons magazine, is dat we elke editie één thema aanhouden. Daardoor word ik gedwongen om dat onderwerp heel geconcentreerd en grondig te onderzoeken en de verzamelde informatie op een zinvolle manier te ordenen. Daarnaast heb ik door dit werk veel geleerd over de meest uiteenlopende thema's, zoals lokalisering, gemeengoed, handwerk en regeneratie.

Onlangs heb ik Caliban and the Witch: Women, the Body and Primitive Accumulation ('Caliban en de heks: vrouwen, het lichaam en primitieve accumulatie') van Sylvia Federici gelezen. Ik las het vooral omdat ik de wortels van het kapitalisme en de situaties waarin het als eerste verscheen, wilde begrijpen. Volgens mij zijn we op een punt aangekomen dat er fundamentele veranderingen en nieuwe systemen nodig zijn.

Maar eerst wilde ik ook het systeem begrijpen dat niet (meer) werkt. Wat Federici te zeggen heeft over het gemeengoed, de rol van de vrouw in de maatschappij, vroegere veroveringen van grondgebied en privébezit, vind ik interessant. Ik heb er altijd behoefte aan om dieper op een onderwerp in te gaan en meer te ontdekken. Maar je moet er ook altijd op letten dat je informatie goed onderzocht en gefundeerd is.

Duurzame beauty en mode is op dit moment hip. Wat zijn de positieve en negatieve kanten daarvan?

 Het gevaar bestaat dat er veel met woorden wordt gestrooid die met transparantie weinig te maken hebben. Merken kunnen van alles beweren, maar vaak is er amper bewijs dat die beweringen kloppen. Het is belangrijk om jezelf de vraag te stellen wat concreet bedoeld wordt met bepaalde woorden. Het woord 'duurzaam' gebruik ik bijvoorbeeld niet graag, omdat ik het niet ambitieus genoeg vind. Duurzaamheid is niet genoeg meer. Ik zeg liever 'regeneratief'. Het wordt tijd om niet alleen de huidige situatie te behouden, maar ook de schade te herstellen die we al hebben aangericht. En om nieuwe manieren te vinden die voeden in plaats van uitputten.

Sophia Schwan, onze fashion director, is gefascineerd door permacultuur. Ze woont in een dorpje bij Berlijn en experimenteert op alle mogelijke manieren met tuinbouw en design. Daardoor moet het landschap herstellen en moeten systemen ontstaan die intelligent en allesomvattend werken. Het is spannend omdat het niet gaat om de korte termijn, maar om langetermijndenken en -plannen.

Hoe kunnen wij als cultuur die sleur van kortetermijndenken doorbreken?

Mij helpt het om inheemse tradities te onderzoeken, omdat die diep geworteld zijn in een zienswijze die generaties overstijgt. Denken wij bijvoorbeeld aan de komende zeven generaties, dan leidt dat hopelijk tot een aantal heel andere beslissingen. Langetermijndenken, met name verder denken dan onze eigen levens, kan onze prioriteiten drastisch verschuiven, onze horizonten verbreden en ons gedrag veranderen. Als je zo denkt, zijn we tijdens onze levens eerder beschermers of beheerders. Het is onze taak om de aarde te beschermen en te behouden voor de toekomst.

Ook geloof ik dat als we ons weer gaan bezinnen op schoonheid, we tot actie kunnen worden aangezet. Wij zijn maar nietige kleine stipjes in een enorm universum dat al zo lang bestaat. Wat een wonder. Hopelijk kunnen momenten waarop we ons verbonden voelen met onze eigen planeet en al zijn geheimen ons ertoe bewegen om de aarde te beschermen.

Dit interview is onderdeel van 'A Different View On Cosmetics' ('Een andere kijk op cosmetica'), een reeks content geproduceerd in samenwerking met Friend of Friends. Bij elk profiel staat een vrouw in de schijnwerpers die bewust de verantwoording pakt op het gebied van ecologische, sociale en wetenschappelijke transitie. Een creatieve vrouw die kritisch staat tegenover de conventionele denkwijzen in haar vakgebied. Gepassioneerd en vol overtuiging zijn deze inspirerende vrouwen boegbeelden van integriteit, innovatie en nieuwsgierigheid. Behalve Dörte de Jesus worden in deze reeks ook journalist, fotograaf en VR-filmer Julia Leeb en digitale-modeontwerper en innovator Amber Jae Slooten geïntroduceerd.