Ogentroost
Synoniemen: oogkruid
Wetenschappelijke naam: Euphrasia officinalis
Familie: Scrophulariaceae (Helmkruidfamilie)
Land van herkomst
Europa, met name Midden- en Zuid-Duitsland, Italië, de Balkanlanden en Rusland.
Bestanddelen
Aucubine en andere iridoïde glycosiden, lignanen, flavonoïden, looistoffen en een beetje etherische olie.
Omschrijving
Wie hem niet kent ziet deze eenjarige weideplant gemakkelijk over het hoofd, want met zijn hoogte van zo'n 10 tot 30 cm valt hij niet echt op in de zomerse zee van bloemen. Op het eerste gezicht doen de hooguit 1 cm lang wordende, witte of bleekviolette bloesems denken aan het akkerviooltje. Met zijn violet gekleurde keel met daaronder een onderlip, bestaande uit drie slippen zou de plant ook kunnen worden aangezien voor een kleine orchidee. Een opvallend kenmerk is de gele vlek op deze onderlip, als een lichtend oog van de bloesems, die van laat in de zomer tot in de herfst uitkomen op de sterk vertakte stelen. Aan de buitenkant niet zichtbaar zijn de zuigwortels van de ogentroost, waarmee de plant voedsel uit de wortels van in de buurt staande grassen zuigt. Op die manier doet deze halfparasiet zijn voordeel met de dichte begroeiing van de weide.
Wetenswaardigheden
De wetenschappelijke naam Euphrasia komt uit het Grieks en betekent zoveel als 'blijde zin' of 'welbevinden'; wie de ogentroost goed bekijkt ziet meteen waarom: met de opvallende gele vlek en de fijne violette tekening kijkt euphrasia vriendelijk de wereld in. In de middeleeuwen werd ogentroost ritueel gerookt omdat dit helderziend zou maken. De boeren houden er niet van als er ogentroost in hun wei staat, en dat blijkt wel uit de verschillende namen als 'hooischelm', 'weidewolf' en 'melkdief'. Ze zeggen dat de grasopbrengst door ogentroost minder wordt, want ook zij weten dat de plant als halfparasiet de in oplossing gebrachte mineralen aan het gras onttrekt. De groei van het gras kan daardoor inderdaad geremd worden. Aan de andere kunnen boeren aan ogentroost ook zien hoe het zal gaan met het weer: als de eerste bloemen op de toppen van de spruiten uitkomen valt de winter vroeg in.
De plant op een andere manier bekeken
Ogentroost is onverzadigbaar als het gaat om dorst en zonlicht, en voor zijn voeding zuigt hij mineralen bevattend sap uit zijn gastheren. De stofwisselingskrachten zijn teruggetrokken; hij laat zich voeden door het met de aarde verbonden gras, en daarvoor in de plaats richt hij zich geheel op zijn bloemen, die tijdens de hele vegetatieperiode volop worden gevormd. In die zin lijkt hij op het zenuw-zintuigstelsel, dat immers zintuigwaarnemingen en denken kan ont-wikkelen door het feit dat de stofwisselingsprocessen ver-minderd zijn. Dat verklaart dus waarom ogentroost op het oog werkt en waar de naam op slaat: de plant werkt balancerend en dempend op te sterke stofwisseling-bloedprocessen, met name op het gebied van het zenuw-zintuigenstelsel, en dus ook de ogen.
De planten in onze producten
In Dr. Hauschka Cosmetica wordt de kalmerende werking van ogentroost gebruikt in:
